رئیس اداره امور مراتع و بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان گفت: مراتع استان تولیدی برابر ۱۲۰ هزار تن علوفه قابل بهره برداری دارد که جوابگوی ۵۴۸ هزار و ۲۹ واحد دامی در مدت چهار ماه از سال بر اساس پروانه چراهای صادره است .
سعید الیاسی در گفت‌وگو با پایگاه خبری مودگان با بیان اینکه مراتع استان همدان ۸۲۲ هزار هکتار برآورد می‌شود که این سطح معادل یک درصد مراتع کشور و ۴۲ درصد سطح کل استان است، اظهار کرد: از سطح کل مراتع استان، ۶۴ هزار هکتار مراتع درجه یک با ظرفیت ۱۰۲ هزار و ۴۶۱ واحد دامی، میزان ۳۲۴هزار هکتار مراتع درجه دو با ظرفیت ۲۳۳ هزار و ۸۱۹ واحد دامی و مابقی معادل ۴۴۹ هزار ۹۰۰ هکتار مراتع درجه سه با ظرفیت ۲۱۱ هزار و ۷۵۰ واحد دامی در یک فصل چرایی شش ماهه را تشکیل داده اند .
وی خاطر نشان کرد: مراتع استان همدان تولیدی برابر ۱۲۰ هزار تن علوفه قابل بهره برداری دارد که جوابگوی حدود ۵۴۸ هزار و ۲۹ واحد دامی در مدت چهار ماه بر اساس پروانه چراهای صادره بوده و این در حالیست که جمعیت دامی وابسته به مراتع استان یک‌میلیون و ۳۱۵ هزار و ۲۷۲ واحد دامی برآورد شده است .
شناسایی ۱۵ تیپ گیاهی در استان همدان
الیاسی در ادامه از شناسایی ۱۵ تیپ گیاهی در استان همدان خبر داد و گفت: در ۱۱ تیپ مرتعی، جنس گون با گونه‌های متفاوت ۷۹.۴ درصد مراتع مرتفع و کوهستانی را می پوشاند ضمن اینکه در مناطق دشتی تیپ گون _درمنه بیشتر به چشم می خورد و تیپ ورک حدود ۱۹.۷ درصد از دشت های استان را به خصوص در اراضی شخم خورده و تخریبی به خود اختصاص داده است .
شناسایی ۱۰۶۵ سامان عرفی
وی ادامه داد: بر اساس اقدامات هیات‌های ممیزی مرتع تا پایان سال ۱۳۹۹ تعداد ۱۰۶۵ سامان عرفی در استان همدان شناسایی و در اختیار بهره برداران قرار گرفته شده است .
الیاسی با اشاره به اینکه بهره برداری از ابن تعداد سامان عرفی توسط دو گروه دامدار مجاز محلی و عشایری انجام می‌گیرد خاطر نشان کرد: گروه اول دامداران محلی با جمعیتی حدود ۶۳ هزار و ۶۷۶ خانوار مجاز بوده که در حال حاضر ۴۱ هزار و ۵۳۵ خانوار آنها موجود و مابقی ترک دامداری و یا فوت شده اند و بیشترین دام استان به این گروه تعلق دارد که معمولاً از اوایل بهار تا اواخر پاییز از این مراتع استفاده می کنند .
وی بیان کرد:گروه دوم، دامداران عشایر به تعداد ۱۲۹۰ خانوار دامدار کوچ رو و نیمه کوچ رو مجاز بوده که از مراتع استان همدان به عنوان مراتع ییلاقی و از مراتع استان‌های خوزستان، ایلام، لرستان کرمانشاه و استان مرکزی به عنوان مراتع قشلاقی و از مراتع استان لرستان به عنوان مراتع میان بند استفاده دارند .
الیاسی یاد آور شد: این گروه از دامداران عشایری هر ساله از اواسط اردیبهشت تا اوایل خردادماه وارد استان همدان شده و از اوایل شهریور تا اواخر مهر ماه از مناطق استان خارج می‌شوند .
وی با بیان اینکه در استان همدان ۵۹ سامان عشایری با مساحتی افزون بر ۸۲ هزار و ۹۲۶ هکتار میزبان تعداد ۵۹ هزار و ۹۰۴ واحد دامی مجاز دامداران عشایری هستند، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی حاکم بر استان همدان، عشایر بخشی از سال که اراضی ملی فاقد شرایط لازم برای چرای دام هستند را در مناطق قشلاق زمستان گذرانی کرده و در نهایت با توجه به دستورالعمل‌ها و مصوبات کارگروه ملی تنظیم تقویم کوچ بهاره که هر سال از طرف سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ابلاغ می‌شود به مناطق استان همدان وارد می‌شوند .
رئیس اداره امور مراتع و بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان همچنین با اشاره به نقش ارزشمند مراتع در ارائه خدمات متنوع زیست محیطی از قبیل تامین اکسیژن، آب، علوفه و زیستگاه یاد آور شد : متاسفانه امروزه مراتع کشور ما به دلایل متعدد از جمله تغییرات اقلیمی و نوسانات آب و هوایی منجر به بروز خشکسالی و سیل، چرای بی رویه ناشی از عدم رعایت ظرفیت مرتع ،فصل و مدت چرا ،بوته کنی، بهره برداری غیر اصولی از محصولات فرعی، تغییرکاربری ،معادن کاوی، آتش‌سوزی، آفات و بیماری گیاهی با سرعت رو به رشدی در حال تخریب است.
الیاسی در ادامه با بیان اینکه سیر قهقرایی توالی اکوسیستم‌های مرتعی زمان تاثیر بر کیفیت و کمیت منابع آب و خاک و گیاه امنیت پایداری تولید و به تبع آن حیات را با تهدید جدی مواجه ساخته و جلوگیری از آن نیازمند اقدام سریع سیاست‌گذاری هدفمند است، گفت: طرح مدیریت چرا و کنترل پروانه چرای دام و ساماندهی کوچ با رویکرد پیشگیرانه حفاظتی به عنوان موثرترین اقدام در مدیریت بهره برداری مراتع به شمار می‌رود که به همین منظور در ابتدای هر سال اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با مشارکت سایر دستگاه‌ها از جمله امور عشایری اقدام به اجرای پروژه مدیریت چرا و کنترل کوچ برای جلوگیری از ورود زودهنگام دام عشایر به مراتع استانی می‌کند .
وی خاطر نشان کرد: برگزاری کلاس‌های آموزشی و ترویجی، ارسال ابلاغ و آگهی با هدف آموزش دامداران عشایری استقرار اکیپ های ثابت و سیار در مبادی ورودی استان، برخورد قاطع با خاطیان از دستورالعمل‌ها و قوانین مربوطه و تکمیل پرونده و ارجاع آن به مراجع قضایی و انتظامی از اهم فعالیت‌ها برای اجرای پروژه مدیریت چرا و کنترل کوچ به شمار می‌رود .
الیاسی اضافه کرد: عدم اجرای پروژه های این چنینی فشار دام بر مراتع را چندین برابر توان تولیدی مراتع کرده و در نتیجه تخریب روز افزون عرصه‌های مرتعی و هدر رفتن آب و خاک و ایجاد سیل و طغیان های عظیم را ایجاد خواهد کرد ضمن اینکه از بین رفتن ترکیب مطلوب رستنی ها و جایگزینی گونه های مهاجم ، فقر روزافزون دامداران وابسته به مراتع و به خصوص عشایر از دیگر نتایج این فرایند تخریبی است .
ضرورت اجرای پروژه های مدیریت چرا و کنترل کوچ در مراتع
وی اظهار کرد:اجرای پروژه‌های مدیریت چرا و کنترل کوچ و جلوگیری از ورود زودهنگام دام در مراتع موجب استقرار و تقویت پوشش گیاهی و کاهش اثرات تخریبی بوده و محیط زیست سالم و عاری از بلایای طبیعی را به ارمغان خواهد می‌آورد بنابراین باید با حساسیت و دغدغه بیشتری به منابع طبیعی، پوشش گیاهی مراتع و آتش سوزی ها توجه شود .
الیاسی گفت: با توجه به گستردگی سطوح اراضی منابع طبیعی و کمبود نیروهای حفاظتی عضویت افراد به عنوان همیاران طبیعت و ارائه گزارشات مردمی از طریق شماره تماس ۱۵۰۴ از جمله موثرترین راهکارها در همکاری با ادارات منابع طبیعی و و آبخیزداری در کنترل و جلوگیری از تخریب اراضی ملی است .
خبرنگار : داود رویتوند غیاثوند
