دکتر داود غیاثوند

محدود بودن منابع آبی کشور از یک سو و گرم شدن زمین از سوی دیگر ، ایجاب می کند استفاده از این منبع حیاتی مهم در همه ی زمینه های مصرف به شکل بهینه صورت گیرد

_ در واقع بخش عمده ی استفاده از آب که در حدود 85 درصد مصرف را به خود اختصاص داده است ، در زمینه ی کشاورزی و آبیاری باغات و مزارع بوده که برای آبیاری محصولات زراعی به کار می رود .

_ اخیراٌ به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و ایجاد محیط زیست مناسب ، نیاز شدیدی به توسعه فضای سبز در داخل و حومه ی شهرها احساس میشود . تعیین نیاز آبی گیاهان قابل کشت در ایجاد فضای سبز ، نخستین و اساسی ترین گام در برنامه ریزی آبیاری و استفاده بهینه از منابع آب است .

ضمنا بارش‌های خوبی در روزهای اخیر به خصوص در غرب کشور داشتیم،  در استان‌های ایلام، کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری بارش تا ۲۰۰ میلی‌متر هم داشتیم، در استان تهران نیز ۱۸ میلی‌متر بارش اندازه‌گیری شده است که امیدواریم این بارش‌ها ادامه‌دار باشد.

این بارش‌ها برای بخش کشاورزی، کشاورزان و دیم‌کاران اتفاق بسیار خوبی است.

۳۰ دی ماه آیین‌نامه خاک بعد از مدت زیادی توسط دولت تصویب و ابلاغ شد که در آن تکالیف، کارگروه‌ها و وظایف متعددی تعیین و برعهده وزارت جهادکشاورزی، سازمان محیط زیست، وزارت کشور و وزارت نیرو گذاشته شده است و در آن به آلودگی و تخریب خاک پرداخته شده و اگر تخریب خاک توسط دستگاه‌های اجرایی یا اشخاص حقیقی و حقوقی انجام شود، مواردی در آن دیده شده است که باید آن را به حالت اول بازگرداند.

در حال تعریف پروژه‌ا ی باشیم  که با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه و… آبیاری هوشمند و بهینه انجام دهیم

حدود ۳۰۰ کارخانه تولید کننده لوله‌ها و اتصالات و بیش از ۶۰۰ مشاور و پیمانکار داریم و کشور در حال اشباع و توان مهندسی مازاد نیاز کشور است.

باید بتوانیم موانع صادرات خدمات فنی و مهندسی را به کشورهای عراق و تاجیکستان برداریم و آن را توسعه دهیو اما چه روشهایی برای استفاده درست از منابع آبی ، جلوگیری از هدر رفتن آب و تغذیه مناسب گیاه موثر است ؟

صرفه جویی در آب در فضای باز را می توان با استفاده از فنآوری آبیاری هوشمند به دست آورد .

کنترل کننده ها و حس گرهای آبیاری هوشمند برای کاهش مصرف آب در فضای باز با آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه در مقایسه با استفاده از تایمرهای آبیاری اتوماتیک سنتی ، که بر اساس یک برنامه زمانبندی ثابت آبیاری را بر عهده دارند ، برتری چشمگیری دارند و روشی موثر در کنترل آبیاری و تغذیه خاک بشمار می آیند .

در واقع سیستم آبیاری هوشمند ، بهترین روش آبیاری در صنعت هوشمندسازی محسوب میشود که علاوه بر جلوگیری از هدر رفتن آب ، تنظیم کننده ی برنامه های آبیاری به صورت خودکار بر اساس شرایط اقلیمی ، دما و رطوبت خاک و کنترل از راه دور سیستم از هر نقطه کره خاکی است

مزایای یک سیستم هوشمند آبیاری

_ کاهش مصرف آب و جلوگیری از هدر رفتن منابع آبی

_ کنترل از راه دور از هر جای این کره خاکی

_ اطلاع از زمان دقیق آبیاری

_ آبیاری بر اساس شرایط آب و هوایی

_ آبیاری بر اساس دما و رطوبت خاک و تغذیه مناسب گیاه

_ تنظیم برنامه های زمانبندی بر حسب موقعیت سیستم هوشمند آبیاری

_ امکان اجرای سناریوهای گوناگون

سیستم آبیاری هوشمند با کاهش ضایعات آب ، راندمان آبیاری را به حداکثر می رساند و در عین حال سلامت و کیفیت گیاه را حفظ می کند . استفاده از فنآوری آبیاری هوشمند در آینده می تواند به طرز بالقوه ایی مصرف آب را چه در فضای باز چه بسته کاهش دهد .

جایگاه آبیاری هوشمند در صنعت هوشمند سازی

آبیاری هوشمند از جایگاهی ویژه در هوشمندسازی برخوردار است از این فنآوری در

_ هوشمند سازی کشاورزی

_ هوشمند سازی خانگی

_ هوشمند سازی فضاهای شهری

_ هوشمند سازی گلخانه ای

_ هوشمند سازی باغ_ هوشمند سازی ذخایر و مخازن آبی….. به صورت گسترده می توان استفاده کرد و همچنین کنترل همگی آنها را به صورت واحد و یکپارچه در بستر نرم افزار به دست گرفت .

نحوه ی عملکرد سیستم آبیاری هوشمند

آبیاری هوشمند را می توان به دو دسته تقسیم کرد

_  آبیاری بر اساس شرایط آب و هوا

سیستم آبیاری هوشمند بر اساس داده های هواشناسی منطقه از چهار پارامتر آب و هوا استفاده می کنند ؛ دما ، باد ، تابش خورشید و رطوبت هوا . این روش دقیقترین روش برای محاسبه نیاز آب منطقه و فضای سبز است و به طرز قابل توجهی میانگین مصرف آب را کاهش می دهد به عنوان مثال آبیاری در شرایط آب و هوایی باد و باران باعث هدر رفتن بی رویه آب می شود . چه فایده ای دارد که در شرایطی که باد به شدت میوزد آبیاری صورت گیرد در حالی که آب موجود روی زمین جاری گشته و با وزش باد به هر سمت و سویی روانه می گردد یا در زمان تابش خورشید که بیشتر تبخیر آب صورت میگیرد تا اینکه یک آبیاری بهینه ، هدفمند و مفید برای گیاه داشته باشیم .

_ آبیاری بر اساس دما و رطوبت خاک

سیستم آبیاری هوشمند به وسیله ی سنسورهای دما و رطوبت که در زیر زمین و نزدیکی ریشه گیاه قرار داده شده است برای تعیین زمان دقیق نیاز آب گیاه کاربرد دارند . سنسور رطوبت خاک مقدار آب در حجم خاک را تخمین می زند ، محتوای حجمی آب نشان دهنده ی بخشی از حجم کل خاک است که توسط آب اشغال شده است . سیستم هوشمند را می توان برای باز کردن شیر برقی و دریچه ها و شروع آبیاری پس از رسیدن محتوای حجمی آب به استانه تعیین شده توسط کاربر تنظیم کرد ، مقدار آستانه مناسب ، به خاک و نوع پوشش گیاهی بستگی دارد و معمولا بین 10 تا 40 درصد متغییر است

آبیاری هوشمند و اهمیت آن در هوشمند سازی

_ قطع آبیاری در زمان بروز هر گونه مشکل و خطایی

_ قطع و وصل آبیاری بر اساس حجم آب داخل مخزن

_ ارسال پیام و هشدار در زمان پایین اومدن بیش از حد حجم آب مخازن

_ مانیتورینگ جمعی و یکپارچه منابع آبی در بستر یک نرم افزار واحد

سیستم آبیاری هوشمند با کاهش ضایعات آب ، راندمان آبیاری را به حداکثر می رساند و در عین حال سلامت و کیفیت گیاه را حفظ می کند . استفاده از فنآوری آبیاری هوشمند در آینده می تواند به طرز بالقوه ایی مصرف آب را چه در فضای باز چه بسته کاهش دهد .

سیستم هوشمند آبیاری بر حسب رطوبت خاک ، مصرف آب را کاهش می دهد و در عین حال کیفیت و شادابی گیاه را حفظ می کند . کنترلر هوشمند زمانی آبیاری را متوقف می کند که رطوبت کافی در خاک وجود داشته باشد .

سیستم هوشمند کارآمد برای آبیاری و مصرف بهینه ی آب

طیف گسترده ای از سیستم های هوشمند آبیاری وجود دارد که مصرف کنندگان می توانند از آنها بهره مند شوند . اما برای دستیابی به صرفه جویی در مصرف هر چه بهتر آب انتخاب سیستم هوشمند مناسب برای این گونه موقعیت ها بسیار ضروری است . محدودیت آبیاری در برخی مناطق کشور ما وجود دارد و 50 درصد آبیاری ناشی از ناکارآمدی روش ها و سیستم های آبیاری سنتی و همچنین استفاده از سیستم های هوشمند آبیاری ناکارآمد ، هدر می رود .

اغلب سیستم های آبیاری سنتی که بر اساس برنامه ها و تایمرهای از پیش تعیین شده کار می کنند و یا سیستم های هوشمندی که همه ی پارمترهای یک سیستم هوشمند کامل را دارا نمی باشند و به صورت محدود هر یک از پارامترها را در خود دارند ، همه ی اینها در حالی است که برخی از تولیدکنندگان محصولات هوشمندسازی ، سیستم و محصولاتی تولید می کنند که قادر به اندازه گیری چندین عنصر محیطی با استفاده از یک دستگاه هستند ، سیستم هوشمند ی که بر اساس آب و هوا ، شرایط خاک ، تبخیر و میزان مصرف آب گیاه برنامه ریزی میشود و به صورت خودکار برنامه آبیاری را بر حسب شرایط واقعی محیط کنترل می کند . پس اینکه مصرف کننده بداند سیستم هوشمندی که می خواهد از آن برای آبیاری هوشمند خود بهره گیرد از چه ویژگی هایی برخوردار است حائز اهمیت و بررسی است ، تا بتواند بهترین بهره را از یک سیستم آبیاری هوشمند بگیرد و قدمی مفید برای صرفه جویی در مصرف آب و تغذیه مناسب گیاه خود برداشته باشد